Żałoba

Większość z nas w pewnym momencie swojego życia doświadczy straty. Żal jest reakcją na rozmaite rodzaje straty, a żałoba jest formą żalu wiążącego się ze śmiercią ukochanej osoby. 

Bez względu na to, ile czasu minęło od śmierci bliskiej osoby, nasilony smutek i żal mogą pojawiać się w okolicy rocznicy śmierci, świąt, Święta Zmarłych. Są to momenty, w których szczególnie silnie odczuwamy nieobecność bliskiej osoby, kiedy mocno tęsknimy i wspominamy jej obecność

Przeżywanie żałoby obejmuje wiele uczuć, od głębokiego smutku do gniewu. Proces przystosowywania się do znaczącej straty może się znacznie różnić w zależności od osoby. Można powiedzieć, że ile osób tyle sposobów przeżywania żałoby.

Żal nie ogranicza się do uczucia smutku. Może również wiązać się z poczuciem winy, tęsknotą, złością i żalem. Emocje mogą zaskakiwać swoją siłą lub łagodnością. 

Osoba w żałobie może doznawać skrajnych myśli – od kojących „Miała dobre życie.” do niepokojących „To nie był jej czas.”. Ludzie mogą przypisywać sobie różne poziomy odpowiedzialności, od „Nic nie mogłem zrobić”, po „To wszystko moja wina”. 

Również zachowania w żałobie mogą być przeróżne. Niektórzy ludzie znajdują pociechę w dzieleniu się swoimi uczuciami z innymi. Inni wolą być sami ze swym żalem, angażując się w indywidualne aktywności, takie jak ćwiczenia fizyczne czy pisanie.

W literaturze psychologicznej możemy znaleźć różne modele żałoby, pomagające wyjaśnić w jaki sposób najczęściej przebiega proces żałoby.   Jeden z najbardziej znanych modeli obejmuje jej pięć etapów : – Zaprzeczenie- Gniew- Targowanie się- Depresja. – Akceptacja.

Jednak jeszcze raz należy podkreślić, że każdy przeżywa żałobę na swój sposób i w swoim czasie. Niektórzy ludzie odzyskują siły po żalu, i w ciągu sześciu miesięcy wznawiają normalne czynności, choć nadal odczuwają chwile smutku. Inni mogą czuć się lepiej po około roku. 

Czasami ludzie czują intensywny żal  przez lata, nie znajdując nawet chwilowej ulgi. Żal może być potęgowany przez wiele różnych czynników np. depresję lub stopień uzależnienia osoby od zmarłego. Doświadczenie żalu jest czymś, czego człowiek nigdy nie pozbędzie się  całkowicie. Jednak czas zazwyczaj łagodzi jego intensywność. Szacuje się, że 15% ludzi, którzy stracili ukochaną osobę, doświadczy „żałoby przedłużonej „. Termin ten odnosi się do trwałej formy żałoby, trwającej rok lub dłużej. 

Żałoba przedłużona, gdy dominuje w życiu człowieka, zakłócając jego codzienne funkcjonowanie określana jest też żałobą patologiczną. 

Patologicznej żałobie mogą towarzyszyć: objawy depresji, objawy lęku, ciągłe myślenie o zmarłej osobie, niedowierzanie, uczucie oszołomienia, brak akceptacji śmierci, poszukiwanie zmarłej osoby lub unikanie przypomnień o zmarłym, płacz, długotrwałe upośledzenie funkcjonalne, nadmierny i zbyt długo trwający intensywny żal, zaniedbywanie spraw związanych z higieną osobistą. Często spotykane zaburzenia związane z przeżywaniem żałoby obejmują: kliniczną depresję, zaburzenia lękowe, nadużywanie alkoholu lub innych substancji i uzależnienie, zaburzenia psychotyczne, zespół stresu pourazowego (PTSD).

Wsparcie społeczne pomaga, a często jest niezbędne do wyzdrowienia.  Rodzina lub najbliższa społeczność może zapewnić pomoc emocjonalną i finansową, a rytuały żałobne są formą zamknięcie i przejścia do budowania nowych relacji ze światem zewnętrznym żałobnika. Samotne przeżywanie żałoby czy to ze względu na osamotnienie lub nieuznawanie jej żalu za uprawniony może mieć wpływ na opóźniony powrót do normalności lub w przypadku żałoby patologicznej do zdrowia. 

Terapia może pomóc w każdym rodzaju straty, niezależnie od tego, czy żałoba jest akceptowana społecznie czy też nie (np. w przypadku śmierci psa lub kota). Terapia jest też okazją do zbadania swoich uczuć, myśli i zachowań bez wartościowania czy osądzania.  Żadna strata nie jest zbyt duża lub zbyt mała, aby rezygnować ze wsparcia. Nie musisz sam/sama znosić swojego smutku.